Grenspalen
“Baroniegrenspalen”
Nabij de Panweg, Sterkelseweg, d’Aasdonken te Maarheeze; Strijperdijk, Groenstraat, Roerdomp te Soerendonk en Bergbosweg te Budel. Langs d…
“Baroniegrenspalen”
Nabij de Panweg, Sterkelseweg, d’Aasdonken te Maarheeze; Strijperdijk, Groenstraat, Roerdomp te Soerendonk en Bergbosweg te Budel. Langs de noordgrens van de gemeente, daar waar Cranendonck grenst aan de gemeente Heeze-Leende staan nog zeven “Baroniegrenspalen” die in de jaren 1762 en 1765 werden geplaatst namens de Prins van Oranje als Heer van Cranendonck en Baron van Tuijll van Serooskerken als Heer van Heeze, Leende en Zesgehuchten. Ze dragen allen de opschriften “Baronie van Cranendonck” en “Baronie van Hees en Leen”, terwijl in twee exemplaren het jaartal 1765 is uitgehouwen. Ook deze grenspalen staan temidden van prachtige natuurgebieden. Het betreft de grenspaal aan de Pan, te bereiken via de Panweg; de “Paal van Hoeck”, te bereiken via de Sterkelseweg; de “Raadbroekpaal” (1765), via d’Aasdonken; de “Jan Ottenpaal”, via de Strijperdijk; de “Keiepaal” (1765) via de Groenstraat, de “Wrissak” via de Roerdomp en de “Paal aan de Kattenput”. Deze laatste is de bekendste van de zeven palen en staat aan de uiterste westgrens, daar waar de gemeente Cranendonck aan België grenst. Hier staat naast deze baroniepaal dan ook een rijksgrenspaal uit 1843, waardoor het tweetal ook de naam “de dubbele paal” kreeg.
“Douanepalen”
Budel: Zwarteweg, Bergbosweg, Stationsweg, Asbroekweg en Meemortel
De oudst bewaarde grenspalen in de gemeente Cranendonck zijn te vinden aan de zuidwestgrens, nabij Budel. Aan de Zwarteweg, Bergbosweg, Stationsweg, Asbroekweg en Meemortel staan palen uit 1662. Deze palen worden vaak ‘douanepalen’ genoemd omdat ze in de zeventiende eeuw weden geplaatst voor de admiraliteit van de Maas (‘Maze’), gevestigd te Rotterdam, die in deze zuidelijke streken de in- en uitvoergelden incasseerde. Vier van deze palen zijn nog origineel, één exemplaar is enige jaren geleden opnieuw gemaakt. De palen laten het wapen van genoemde instelling zien: een schild met klimmende leeuw en zeven pijlen (op de nieuw gemaakte ontbreken deze curieus genoeg) op twee gekruiste ankers en de letters P P P, die betekenen: Pugno Pro Patria, oftewel: ‘ik vecht voor het vaderland’.
Dat vaderland was de Republiek der Verenigde Nederlanden. De palen markeerden namelijk de staatsgrens die in 1648 bij de Vrede van Munster ontstond toen de Meierij aan dit gebied werd toegevoegd. Aan deze grens werden diverse ‘douanekantoren’ gevestigd, onder andere een te Budel. Hier werden de ‘convoyen en licenten’, in- en uitvoergelden geheven door Staatse ambtenaren, die protestant moesten zijn en zo bijdroegen tot de opvallende grootte van de hervormde gemeente Budel-Gastel. De meeste douane-palen werden overigens door toedoen van heemkundekring ‘Budel en Cranendonck’ nabij hun oorspronkelijke standplaats herplaatst en van een bordje met uitleg voorzien. Ook bestaat er een grenspaalfietsroute.
“Meulenstatpaal”
Ten zuiden van de weg Maarheeze-Someren, Maarheeze
Eenzaam en soms over het hoofd gezien door machines staat aan de uiterste oostgrens van de gemeente de “meulenstatpaal”. Niet ver van het gehucht Hugten aan de rand van het Sterksels Kanaal en temidden van de prachtige natuur van de natuurgebieden Hugterheide (Brabants Landschap) en Weerterbos (Limburgs Landschap). De paal is (alleen te voet) te bereiken via de weg Maarheeze-Someren of de Dr. A. Philipsweg in Maarheeze. In het midden van de zestiende eeuw werd hier, op de plaats waar toen de gebieden van Budel en Maarheeze, Someren en Weert en Nederweert elkaar raakten, voor het eerst een stenen paal gezet. Op het grenspunt, waar nu de gemeenten Cranendonck, Someren, Nederweert en Weert en dus de provincies Noord-Brabant en Limburg elkaar raken staat thans een paal uit 1745.
"Grensmonument geuzendijk"
Dit monument geeft de grens aan tussen de gemeenten Budel en Weert en de provincies Noord-Brabant en Limburg.
De afbeeldingen verwijzen naar de plaatselijke historie.
Dit monument geeft de grens aan tussen de gemeenten Budel en Weert en de provincies Noord-Brabant en Limburg. De afbeeldingen verwijzen naar de plaatselijke historie.
Het is een rijk gebeeldhouwde vierkante zuil bestaande uit twee vierkante stenen elk met vier taferelen die zich op of nabij de Geuzendijk hebben afgespeeld, en erbovenop een kleinere steen met aan elke zijde twee wapens.
Het werd geplaatst in 1952 bij het openstellen van de verharde "meemortel" en "geuzendijk".
Na restauratie werd deze monumentale grenspaal op 5 juli 1986 herplaatst.